Spodziectwo - Informacja dla Rodziców

Czym jest spodziectwo?

Spodziectwo charakteryzuje się nieprawidłowym położeniem ujścia cewki moczowej. U zdrowego pacjenta ujście cewki moczowej znajduje się na końcu prącia (na żołędziu). W przypadku prącia z wadą spodziectwa, w zależności od stopnia nasilenia wady, ujście cewki moczowej może występować po stronie brzusznej prącia, na mosznie lub nawet na kroczu. Zakres tej wady, obok wspomnianego już nieprawidłowego ujścia cewki moczowej,  obejmuje ponadto, m.in.: przygięcie prącia, rozszczep napletka czy nadmiar napletka po stronie grzbietowej prącia.

Po co operować?

Pomimo, że wadę spodziectwa można usunąć jedynie operacyjnie, większość rodziców pragnie ją skorygować u swojego dziecka, aby przywrócić mu jego naturalny wygląd a tym samym zapewnić mu prawidłowy rozwój. Spodziectwo najczęściej nie powoduje zaburzeń funkcjonowania dziecka i nie stwarza dla niego zagrożeń, jednak rozwój emocjonalny, brak poczucia odmienności zwłaszcza w sferze intymnej są niezwykle ważne zarówno dla małego pacjenta jak i jego rodziców.

To nie jest nic strasznego!

Jeśli zaraz po urodzeniu dziecka lekarz stwierdził wadę spodziectwa to pierwsza wizyta u urologa dziecięcego powinna się odbyć już w 3-6 m-cu życia dziecka. Jest to ważne, ponieważ zdarza się, że spodziectwo jest składową większego problemu związanego na przykład z zaburzeniami różnicowania płci DSD, a także mogą mu towarzyszyć inne problemy np. wnętrostwo, brak nerki itd. Wówczas wczesna konsultacja ze specjalistą urologiem dziecięcym pomaga dogłębnie zdiagnozować dziecko, określić zakres problemu i zaplanować leczenie. Zaawansowane spodziectwa (prąciowe, mosznowe czy kroczowe) wymagają ponadto wnikliwego badania, w tym także wykonania USG brzucha i badań moczu.
Podczas wizyty konsultacyjnej omawiam problem, przedstawiam wszelkie informacje oraz  zalecenia dotyczące leczenia operacyjnego u Państwa dziecka. W celu lepszego zobrazowania operacji staram się narysować etapy zabiegu. Ponieważ rekonstrukcja napletka jest składową operacji spodziectwa, już na tym etapie ustalam z rodzicami jaki kształt ma mieć zoperowany napletek (mamy go pozostawić czy skrócić?).
Pomimo, że rodzajów procedur i technik operacyjnych jest bardzo dużo najważniejsze jest zastosowanie takiej procedury operacyjnej, aby uzyskać możliwie jak najlepszy efekt pooperacyjny i zmniejszyć do minimum negatywne emocje i skutki związane z operacją. Czas trwania operacji jest uzależniony od rozległości wady jednak zazwyczaj jest to od 30 do 90 minut.

Przygotowanie przed operacją

W dniu zabiegu dziecko musi być całkowicie zdrowe. Oznacza to, że nie może u niego wystąpić jakakolwiek infekcja w ciągu 2 tygodni poprzedzających operację. Przed zabiegiem  konieczne jest wykonanie badań laboratoryjnych (m.in. morfologia, mocz i inne – zgodnie ze wskazaniami lekarza) a ich wyniki należy przynieść ze sobą w dniu operacji. Dziecko musi być na czczo ze względów bezpieczeństwa, tzn. nie może nic jeść przez 6 godzin przed operacją (może jedynie pić klarowne płyny takie jak woda czy herbata). Natomiast na 4 godziny przed operacją nie może już nic jeść ani pić. Zawsze proszę rodziców o wcześniejszy kontakt telefoniczny ze mną  w dniu poprzedzającym operację, gdyż pozwala on rozwiać ewentualne wątpliwości i zadać nurtujące Państwa pytania, jeśli jeszcze jakieś się pojawiły.

Co zabrać ze sobą do szpitala

W dniu zabiegu nie zapomnij wziąć ze sobą:
- skierowania do szpitala na oddział chirurgii,
- wyników badań, które zostały zlecone do wykonania,
- luźnej pidżamki,
- jeśli Twoje dziecko nosi pieluszki – musisz mieć ze sobą minimum 2 pieluszki zapasowe
- coś do picia (najlepiej wodę)

Przygotuj w domu (na okres pooperacyjny) używane przez dziecko leki przeciwbólowe (czopki przeciwbólowe, paracetamol lub inne). Pamiętaj, że dziecko musi być na czczo! (patrz wyżej)

Operacja - przebieg

Po przyjściu do szpitala rodzice proszeni są o wypełnienie stosownej dokumentacji medycznej. Dodatkowo bezpośrednio przed zabiegiem raz jeszcze rozmawiam z rodzicami na temat zabiegu (macie Państwo możliwość zadawania dodatkowych pytań). Rozmowę taką przeprowadza również lekarz anastezjolog znieczulający Państwa dziecko w trakcie zabiegu. Po dopełnieniu formalności rodzic wchodzi z dzieckiem na salę operacyjną na której będzie przeprowadzany zabieg. Pod kontrolą anestezjologa dziecku podawane są leki powodujące, iż dziecko spokojnie zasypia na rękach rodzica. W tym momencie rodzic jest wypraszany z sali zabiegowej, a mały pacjent pozostaje pod opieką kadry medycznej.

Zabieg jest przeprowadzany w znieczuleniu całkowitym, co oznacza, że dziecko nie odczuwa bólu ani też nie jest świadome wykonywanych przy nim czynności medycznych w okresie okołooperacyjnym. Nie jest również świadome faktu, że  przez okres zabiegu mamy czy taty nie było obok. Ażeby gojenie członka przebiegało prawidłowo, konieczne jest by po zabiegu wyłączyć funkcję cewki moczowej. Efekt ten uzyskuje się poprzez umieszczenie w trakcie operacji cewnika w pęcherzu dziecka. Cewnik jest niezbędny ale niestety nie jest komfortowy, dlatego u małych dzieci chowamy go do pieluchy, po to aby swoim widokiem nie drażnił dziecka w okresie pooperacyjnym.

Po ukończonym zabiegu dziecko jest przenoszone na tzw. salę wybudzeń, gdzie czekają na niego rodzice. Od tej chwili znowu mogą Państwo być razem z dzieckiem. Po okresie obserwacji, oceny miejsca operowanego, pojeniu i jedzeniu najczęściej już na własnych nóżkach  pacjent udaje się do domu. Pobyt dziecka w szpitalu staramy się ograniczać do niezbędnego minimum, dlatego  najczęściej pacjent wychodzi do domu już w dniu zabiegu. Jednakże bezpieczeństwo i zdrowie Państwa dziecka jest dla nas najważniejsze, dlatego może zdarzyć się, że ze względów zdrowotnych dziecko będzie musiało pozostać dłużej w szpitalu (np. do następnego dnia). Dopiero, gdy będziemy pewni, że wszystko jest jak należy otrzyma ono zgodę na powrót do domu.

Małe dzieci mogą podróżować w foteliku – pasy nie urażają operowanego miejsca ale trzeba zwrócić uwagę na ich ułożenie i ułożenie cewnika. Opatrunek i usuniecie cewnika następuje najczęściej w następnym dniu po operacji (dokładną informację w tym zakresie otrzymacie Państwo ode mnie po zabiegu). Staramy się żeby ten trudny okres przeszli Państwo jak najbardziej komfortowo. Po zabiegu pozostaję z Państwem w stałym kontakcie telefonicznym, po to aby móc reagować na wszelkie zdarzenia. Kontrolna wizyta ambulatoryjna – po zabiegowa ustalana jest indywidualnie i najczęściej jest wyznaczana na 1-3 dni po operacji, a później po 4-6 tygodniach.

Jak długo cewnik po operacji?

Małe spodziectwa i określone procedury – cewnik pozostaje 0-3 dni.
Duże spodziectwa – cewnik pozostaje 3-7 ze względu na dłuższy odcinek cewki moczowej. Tutaj istotne jest wyłączenie jej funkcji i tzw. gojenie na cewniku nowo wytworzonej cewki moczowej.
Ponad 7 dni utrzymania cewnika – do rozważenia jest wytworzenie przetoki miedzy pęcherzem, a skóra tzw. przetoka pęcherzowo-skórna. Cewnik po okresie wstępnego gojenia usuwamy w ambulatorium po przecięciu nici chirurgicznej trzymającej cewnik.
PAMIĘTAJ! Cewnik musi być drożny. Należy sprawdzać jego położenie, czy nie uległ wysunięciu, zagięciu czy też zatkaniu. W ostateczności trzeba go przepłukać solą fizjologiczną.

Leki

Chemioterapeutyk np. nitrofurantoina lub antybiotyk stosowany jest przez okres utrzymywania cewnika. Oxybutynina stosowana po operacji zmniejsza przykre odczucia z pęcherza moczowego i jest stosowana przez okres utrzymania cewnika. Czasami stosujemy w okresie pooperacyjnym maści antybiotykowe. W domu na okres pooperacyjny niezbędne będą czopki przeciwbólowe, paracetamol lub inne używane przez dziecko leki przeciwbólowe.

Powikłania

Przetoka czyli dziurka do odtworzonej cewki, lub częściowe rozejście rany mimo największych naszych starań są najczęstszymi powikłaniami. Ale to nic strasznego, trzeba po okresie 4-6 m-cy ją zlikwidować. Innymi możliwymi powikłaniami, które mogą wystąpić bezpośrednio po zabiegu, ale mogą się również ujawnić w okresie późniejszym (nawet nastoletnim) jest zwężenie cewki moczowej i problemy z mikcją (czyli siusianiem). Dlatego też niezbędna jest kontrola w okresie dojrzewania chłopca, ponieważ problemy z wadą (jeśli nie została do tego czasu zoperowana), jak i powikłania pooperacyjne mogą się dopiero wówczas uwidocznić lub nasilić.